Wprowadzenie
Poniżej prezentujemy efekt naszych wewnątrz klubowych działań w kontekście planów wprowadzania Elektronicznej Książki Wyjść taternickich przez TPN. Temat okazał się o wiele bardziej złożony, niż by się to mogło wydawać po prowadzonej
w różnych środowiskach dyskusji.

Zdecydowaliśmy się na szersze przeanalizowanie kwestii związanych z EKW, aby sformułować stanowisko Klubu na podstawie realnych faktów, a nie domysłów i potrzeby chwili. W tym pomogły nam zorganizowane spotkania, analiza uwarunkowań na podstawie których działa TPN, jak i poznanie tła historycznego związanego z ustaleniami na linii TPN-PZA (rok 2005).

Mając w obecnej chwili świadomość złożoności tego tematu, ciężko nam jednoznacznie poprzeć czy też odrzucić koncepcję systemu EKW.

W skrócie
Dla osób, które nie chcą się wdawać w szczegóły naszych działań, przedstawiamy poniżej kilka finalnych konkluzji w kontekście EKW, istotnych z perspektywy KW Kraków:
1. System EKW ma rację bytu, niemniej powinien być własnością/być administrowany przez PZA.
2. System EKW wymaga dopracowania przy udziale przedstawicieli środowisk wspinaczkowych reprezentowanych przez PZA. W obecnej formie jest on nie do przyjęcia.
3. Wprowadzenie EKW ma uzasadnienie w kontekście nowo-udostępnianych rejonów w Tatrach (tam gdzie nie ma możliwości zastosowania tradycyjnych książek wyjść),
4. W kontekście dotychczasowych rejonów udostępniania do wspinania w Tatrach:
- jeżeli jest tylko taka możliwość (przepisy RODO), to w użyciu powinny pozostać dotychczasowe książki wyjść w wersji papierowej,
- EKW może funkcjonować dla tych rejonów jako równoległy, alternatywny system rejestracji wyjść,
- to taternicy powinni mieć możliwość wyboru pomiędzy papierową lub elektroniczną formą rejestrowania swoich wyjść taternickich.
5. Wdrożenie EKW w formie pierwotnie zaproponowanej przez TPN jest nieakceptowane przez środowisko, a tym samym mało efektywne (opór środowiska).

Bardziej szczegółowo
Dyskusja klubowa
Na forum klubowym odbyła się dość dynamiczna dyskusja, która pokazała, że zdania w zakresie EKW są dość mocno podzielone. Obnażyła ona jednocześnie dość nikłą wiedzę odnośnie uwarunkowań w jakich działa TPN, kontekstu historycznego, jak i pewnych zobowiązań na linii TPN-PZA.

W ramach tej dyskusji przeprowadziliśmy ankietę która pokazała, że zdania odnośnie EKW są podzielone, niemniej w dużej mierze niechętne wprowadzeniu EKW na obecnie udostępnionych obszarach wspinaczkowych.
W ankiecie wzięło udział ok 100 osób (20% członków KW).

Jak pokazała późniejsza (po przeprowadzeniu ankiety i spotkaniach) dyskusja, wiele osób głosując w ankiecie bazowało na opiniach i domysłach krążących w Internecie, nie zaś na realnych faktach, które pojawiły się po spotkaniach z przedstawicielami KT PZA i TPN.

Generalna konkluzja z samej dyskusji jest taka, że przepływ informacji na linii TPN versus szeroko pojęte środowisko wspinaczkowe, jest daleki od ideału.

Tło klubowe
W naszym klubie działają aktywnie sekcje wspinaczki wysokogórskiej, narciarstwa wysokogórskiego i taternictwa jaskiniowego. Duża część członków tych sekcji regularnie działa w Tatrach, przez co perspektywa aktywności, które należy wziąć pod uwagę w kontekście EKW była zdecydowanie szersza.

Jako jedyny klub wysokogórski w Polsce mamy Sekcję Taternictwa Jaskiniowego. Jej członkowie od lat korzystają z elektronicznego systemu rejestracji wyjść jaskiniowych. Przedstawiciele sekcji jednoznacznie pozytywnie wypowiadają się w kontekście istniejącego elektronicznego systemu rejestracji wyjść jaskiniowych.
Mocno niezrozumiałe są też dla nich obawy związane z odpłatnościami i limitami, które są podnoszone w dyskusji o EKW. W kontekście limitów wyjść jaskiniowych, to one istnieją i mają realne uzasadnienie (bezpieczeństwo). W kontekście potencjalnych opłat - to ich wprowadzenie byłoby relatywnie prostym krokiem ze strony parku w przypadku systemu jaskiniowego. Niemniej nigdy nie podjętym.

Podsumowanie działań Zarządu KW
Poniżej przedstawiamy podsumowanie działań podjętych przez Zarząd KW Kraków w kontekście EKW:
- zainicjowanie dyskusji na klubowej grupie dyskusyjnej (Wątek: Apel do klubów),
- ankieta wśród członków KW,
- komunikacja elektroniczna z TPN i szereg uwag co do koncepcji samego systemu,
- spotkanie członków klubu z przedstawicielem Komisji Tatrzańskiej PZA: Sebastianem Kulczyckim (KW Kraków) i Miłoszem Jodłowskim (PZA),
- spotkanie członków klubu z przedstawicielem TPN (Bogusława Filar),
- obecność na panelu TPN dot. EKW na KFG,
- wniosek do zarządu PZA, celem zbadania, na ile obecne przepisy dot. ustawy o ochronie danych osobowych, jak i wchodzące od 25 maja Regulacje dot. Ochrony Danych Osobowych (RODO) mają wpływ na dotychczasową koncepcję papierowych książek wyjść.

Założenia i wdrożenie Elektronicznej Książki Wyjść (EKW)
1. Wydaje się nam, że głównym błędem przy pracach TPN nad EKW jest nie poinformowanie o tym fakcie środowiska wspinaczkowego - w szczególności przedstawicieli PZA. Stąd też dość duże zaskoczenie środowiska i poczucie bycia postawionym przed faktem dokonanym.
2. Faktem jednak jest, że uchwała WZD PZA uniemożliwia przedstawicielom związku aktywne uczestniczenie w współtworzeniu systemu, niemniej to nie zmienia faktu, że Park popełnił błąd nie informując środowiska o fakcie rozpoczęcia prac nad tym systemem.
3. Sama koncepcja EKW wydaje się być sensowna, gdyż posiada szereg przydatnych funkcjonalności (lista działających zespołów na danej ścianie/drodze, możliwość wypisania się z książki sms, informacja o warunkach itp.). Niemniej pozostają też uzasadnione obawy, że system EKW może zostać użyty do reglamentacji wspinania, jak i wprowadzenia odpłatności (-> EKW Obawy).
4. Jeżeli ten system miałby służyć ogółowi środowiska powinien być niezależny od TPN i być zarządzany przez PZA. Tym bardziej, że taką też wolę wykazuje sam Park.
5. W docelowym rozwiązaniu system EKW powinien zostać powiązany z systemem przejść PZA, tak aby stanowił realną wartość i źródło informacji o przejściach wspinaczkowych jak i warunkach na danych drogach.

EKW vs istniejące rejony wspinaczkowe
1. Na panelu KFG, dyrektor TPN zadeklarował, że istniejące książki wyjść taternickich mogą pozostać na czas nieokreślony. Jeżeli utrzymanie dotychczasowych papierowych książek wyjść, będzie możliwe z zachowaniem przepisów o ochronie danych osobowych, które mają wejść w życie z dniem 25 maja, to należy taką możliwość pozostawić.
2. EKW może być w takim kontekście systemem równoległym do papierowej wersji książek.
3. Równoległe działanie dwóch systemów rejestracji wyjść pozwoli taternikom wybierać, która forma jest dla nich bardziej odpowiednia.
4. Jeśli w dłuższej perspektywie czasu środowisko wspinaczkowe w zdecydowanej większości zaprzestaną użytkowania papierowych książek wyjść, to PZA jako administrator będzie mogła zaniechać ich utrzymywania.

EKW vs nowo udostępnione rejony
1. EKW ma bezpośrednie uzasadnienie na nowo udostępnianych terenach (vide Dolina ku Dziurze, czy też wspomniane plany udostępnienia Wielkiej Turni). W przypadku tych rejonów korzystanie z papierowej wersji książki wyjść jest niemożliwe.
2. Argumentem użytym w kontekście udostępnienia nowych rejonów (Tatry Zachodnie, linie skialpinistyczne w Tatrach Wysokich) jest konieczność ścisłego monitoringu wpływu wspinaczy/skialpinistów na ten obszar. Stąd też w takim przypadku istnienie jak i konieczność używania EKW przez taterników/skialpinistów korzystających z tych rejonów wydaje się być uzasadniona.

EKW - wymagania
1. System powinien posiadać opcjonalną możliwość rejestracji wyjścia bez logowania (wpis anonimowy ).
2. Powinien być powiązany z bazą dróg tatrzańskich jak i systemem przejść PZA.
3. Powinien udostępniać różne role: administratora (pełen dostęp - PZA), użytkownika TPN (statystyki), użytkownika TOPR (dane kontaktowe wspinaczy).zarejestrowanego użytkownika, gościa.
4. Powinien dawać możliwość informowania o warunkach / zagrożeniach pogodowych poprzez sms.

Uwarunkowania TPN
1. Monitorowanie ruchu na terenach udostępnionych jest zobowiązaniem Parku, które nakłada ustawa o ochronie przyrody. Stąd też i konieczność wpisów do książek wyjść taternickich.
2. Ustawa też nakłada na Park konieczność ustalenia limitów jednocześnie przebywających osób na takim terenie. W związku z tym takie limity zostały ustalone przez park na podstawie danych z książek taternickich wraz z określonym marginesem (340 osób obecnych jednocześnie na terenach taternickich) . W praktyce są one rzadko przekraczane, a jeśli nawet - jest to ciężkie do zweryfikowania (kwestia jednoczesności). Jeżeli będzie taka potrzeba - te limity można zwiększyć na podstawie wniosku np. ze strony PZA/środowiska wspinaczkowego. Niemniej ze względu na wielkość limitu - wydaje się to bezzasadne.
3. W 2005, w rezultacie likwidacji karty taternika i ustaleń z TPN (których sprawozdania można znaleźć tutaj) PZA, a tym samym członkowie Związku przyjęli na siebie obowiązek rejestrowania wyjść taternickich w książce wyjść.
4. Kwestie związane z ochroną danych osobowych. TPN jak i PZA analizują kwestie ochrony danych osobowych wpisywanych do tradycyjnych, papierowych książek wyjść. Jest to istotne w kontekście mających wejść w życie z dniem 25 maja 2018 nowych przepisów o ochronie danych osobowych bazujących na RODO. Jeżeli w świetle tych przepisów,będzie możliwa do zrealizowania administracja papierowymi książkami wyjść, a tym samym prolongata ich użytkowania, to książki te powinny pozostać . Jeżeli nie jest to możliwe, alternatywą może być EKW.
5. Z punktu widzenia TPN, EKW jest innym rodzajem tego samego narzędzia, jakim są papierowe książki wyjść, które ma pozwolić na realizację ustawowego obowiązku związanego z monitorowaniem ruchu na terenach udostępnionych.

EKW - Obawy
Odpłatność
Jedną z głównych obaw, jakie towarzyszą wprowadzaniu ESR jest możliwość wykorzystania go do pobierania opłat za wspinanie. Niemniej biorąc pod uwagę ustalenia ze spotkania PZA <> TPN z 2005, kiedy to takie odpłatności były proponowane przez PZA w postaci zryczałtowanej i finalnie nie zostały przyjęte przez TPN, wprowadzenie takich opłat wydaje się mało prawdopodobne. Tym bardziej, że tak też zostało to jednoznacznie zakomunikowane przez dyrektora TPN na panelu KFG.
Niemniej wydaje się, że elementem eliminującym w zupełności to ryzyko, jest przejęcie odpowiedzialności za EKW przez PZA oraz podpisanie pomiędzy PZA, a TPN stosownego porozumienia (umowy), w którym TPN zobowiąże się na nie wprowadzenie opłat innych niż obecnie obowiązujące bilety wstępu na teren Parku.

Limity
W dyskusjach środowiskowych podnoszony był często argument związany z możliwością ograniczenia ruchu wspinaczkowego do ustalonych limitów. Z racji charakteru limitu (aspekt jednoczesności), realnej ilości wspinających się ludzi w Tatrach (na podstawie książek taternickich) jak i możliwości jego zwiększenia na podstawie wniosku środowiska, obawa ta wydaje się nieuzasadniona.

Dodatkowe konkluzje
1. Zwiększenie świadomości przyrodniczej wspinaczy i skialpinistów w kontekście ich wpływu na przyrodę TPN.
Jak pokazało klubowe spotkanie z przedstawicielem TPN, szereg napięć i nieporozumień na linii środowisko wspinaczkowe/narciarskie, a TPN wiąże się z niezrozumieniem obowiązujących przepisów parku, jak słabą świadomością wpływu naszych aktywności na przyrodę parku. Wydaje nam się, że mogłyby to zmienić regularne, otwarte spotkania/szkolenia z przedstawicielami TPN organizowanych przez kluby wysokogórskie.
Jako klub podjęliśmy się organizacji takiego spotkania w lokalu KW oraz podczas zawodów w narciarstwie wysokogórskim organizowanych w Tatrach przez Sekcję Narciarstwa Wysokogórskiego mianowicie Memoriału Jana Strzeleckiego. Prelekcję "Aspekty związane z ochroną fauny w kontekście uprawiania skituringu w Tatrach" poprowadził przedstawiciel TPN.

2. Lepsza współpraca i komunikacja pomiędzy TPN i PZA/Kluby. Może to być w postaci newsletterów, informacji na stronie, czy też wspomnianych w poprzednim punkcie spotkań klubowych, zawodów lub klubowych zgrupowań w Tatrach.