Ryszard Gradziński (15.08.1929 Kraków – 31.12.2014 Kraków)

               Geolog, sedymentolog, speleolog, taternik jaskiniowy, fotograf

            Studia geologiczne na UJ ukończył w 1951 r. Pracował w Katedrze Geologii UJ (1950-1970). Obronił tam doktorat (1962). Od 1970 r. pracował w Instytucie Nauk Geologicznych PAN, okresowo pełniąc funkcję kierownika Ośrodka Badawczego tegoż instytutu w Krakowie. Profesorem został w 1977 r. W latach 1984-1995 był przewodniczącym Komitetu Nauk Geologicznych PAN. Od 1985 r., przez kilka lat, był członkiem redakcji Studia Geologica Polonica.

            Członek honorowy Polskiego Towarzystwa Geologicznego (1986). Członek PAN (1989) i PAU (1990).

            Uczestnik ekspedycji paleontologicznych na pustynię Gobi w Mongolii (1964, 1965, 1970) oraz wyprawy antarktycznej PAN (1980/81).

            Współzałożyciel Sekcji Speleologicznej Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika (1963) i pierwszy sekretarz jej zarządu, a następnie przez kilka kadencji przewodniczący zarządu tejże Sekcji. Aktywny uczestnik Sympozjów Speleologicznych (do 2013 r.).

          Autor scenariuszy ekspozycji geologicznych i jaskiniowych w Muzeum TPN w Zakopanem, w pawilonie wystawowym Jaskini Raj oraz Muzeum Geologicznym ING PAN w Krakowie.

          Inicjator utworzenia rezerwatów przyrody nieożywionej Bonarka i Zimny Dół w dolinie Sanki.

            Autor i współautor licznych (ponad 150) artykułów i prac naukowych oraz popularnonaukowych dotyczących rozwoju jaskiń i krasu, nacieków jaskiniowych (np. mleka wapiennego, nacieków grzybkowych, pereł jaskiniowych) oraz mogotów (Kuba), a także kopalnych osadów wydmowych w Tumlinie, anastomozującego systemu górnej Narwi i kilku innych zagadnień.

            Autor przewodnika geologicznego po okolicach Krakowa (1972) oraz współautor podręczników: Sedymentologia (1976) i Zarys Sedymentologii (1986).

            W działalności taternicko-jaskiniowej R.Gradzińskiego na podkreślenie zasługują przedstawione poniżej dokonania.

            Był on jednym z założycieli i najbardziej aktywnych członków Klubu Grotołazów – pierwszej polskiej organizacji jaskiniowej (1950-1957). Następnie działał w OSTJ Kraków, a od 1956 r. – w STJ Koła Krakowskiego Klubu Wysokogórskiego oraz w Komisji Taternictwa Jaskiniowego ZG KW.

            Brał udział w eksploracji wielu jaskiń tatrzańskich (od 1950), a następnie w wyjazdach do jaskiń Słowackich (od 1955 r.). Uczestniczył też w wyprawach do jaskiń Bułgarii (1956, 1958) i Węgier (1959). W 1957 r. uczestniczył w wyprawie do Dant de Crolles we Francji. Była to wówczas trzecia spośród najgłębszych jaskiń świata. Uczestniczył także w pierwszej polskiej pozaeuropejskiej wyprawie jaskiniowej – do jaskiń kubańskich (1961/62), a następnie w wyprawie do jaskiń Meksyku (1969).

            W latach 1950–1955 R.Gradziński był współredaktorem pierwszego polskiego czasopisma jaskiniowego – „Grotołaz”, a na początku lat sześćdziesiątych działał w redakcji „Taternika”.

            Począwszy od 1950 r. był czołowym fotografikiem jaskiniowym, m.in. dokumentując polską działalność taternicką w jaskiniach.

            W 1983 r. został członkiem honorowym PZA.

Janusz Baryła